Analiza: Projekt Ustawy o Sygnalistach – Przepisy karne

Witamy w przedostatniej części naszej analizy projektu Ustawy o Sygnalistach tworzonej przez prawników z Kancelarii Prawnej A. Oszczęda – Ł. Sowa, Radcowie prawni i Adwokaci. W dzisiejszej części zajmiemy się przepisami karnymi związanymi z Sygnalistami.

W tym momencie możemy polecić wam opracowany przez Detectio Group system DGSygnalistaPRO który obsłuży Sygnalistów w Twojej Organizacji w sposób zgodny z wymaganiami prawnymi. Kliknij tutaj aby poznać naszą ofertę

Inne części naszego cyklu:

• Część 1:Omówienie ustawy i Zakresu Podmiotowego
• Część 2:Zakres przedmiotowy i wyłączenia
• Część 3:Ochrona Danych Osobowych
• Część 4: Zakaz działań odwetowych i środki ochrony
• Część 5: Zgłoszenia wewnętrzne
• Część 6: Zgłoszenie zewnętrzne i ujawnienie publiczne
• Część 7: Przepisy karne

Wśród przepisów projektu ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa znajduje się szereg przepisów przewidujących odpowiedzialność karną w postaci grzywny, ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności za:

• utrudnianie lub uniemożliwianie dokonania zgłoszenia naruszenia;
• podejmowanie działań odwetowych,
• ujawnienie tożsamości sygnalisty wbrew przepisom,
• dokonanie zgłoszenia w sytuacji, w której zgłaszający wie, że do naruszenia nie doszło.

Nie można tu również pominąć sankcji dla podmiotów prawa za niewdrożenie procedury zgłaszania nieprawidłowości i nieobjęcie sygnalisty odpowiednią ochroną. Wiąże się to z karą grzywny dla takiego podmiotu prawnego zgodnie z art. 59 komentowanego projektu ustawy.

Karą grzywny również obwarowany jest przypadek ustanowienia procedury z istotnym naruszeniem jej wymogów.

Nieprawidłowo wdrożona procedura zgłaszania naruszeń prawa u konkretnego pracodawcy może polegać m.in. na braku jednego z wymienionych punktów obowiązkowych w treści procedury. Za nieprawidłowo wdrożoną procedurę zgłaszania nieprawidłowości należy również uznać procedurę zawierającą postanowienia sprzeczne z przepisami np. takie, które zabraniałyby pracownikowi dokonywania ujawnienia publicznego pod groźbą rozwiązania z pracownikiem umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym.

Innym naruszeniem, które wskazuje na nieprawidłowo wdrożoną procedurę jest brak konsultacji ze związkami zawodowymi, a także nie zapoznanie z procedurą wszystkich pracowników.

Może się więc zdarzyć tak, że nawet w przypadku, gdy podmiot prawny podejmie odpowiednie kroki i przygotuje się na wejście w życie ustawy, to przez pozornie niewielkie błędy formalne może dojść do uznania, że procedura została wdrożona nieprawidłowo, a przez to dojdzie do naruszenia praw pracowników ale również osób świadczących pracę na podstawie innych stosunków niż stosunek pracy.

Rozpatrując kwestie sankcji za niewdrożenie skuteczne i prawidłowe procedur, należy zwrócić uwagę na sankcje finansowe, choć oprócz grzywny nie ma ich określonych w komentowanym projekcie ustawy. Są one najbardziej dolegliwe szczególnie dla podmiotów prywatnych.

Wprowadzenie kary grzywny w taki sposób może oznaczać, że w efekcie nastąpi rozszerzenie granic odpowiedzialności w stosunku do tych, które znane są z art. 282 k.p. W Kodeksie pracy za naruszenia praw pracowników grzywna została ograniczona limitem 45 000 zł.

Sankcji finansowych za niewdrożenie lub nieprawidłowe wdrożenie procedury należy upatrywać w przepisach Kodeksu cywilnego dotyczących odpowiedzialności za szkodę i krzywdę.

Jeżeli osoba dokonująca zgłoszenia lub jakakolwiek inna osoba poniosła szkodę na skutek niewdrożenia lub nieprawidłowego wdrożenia procedury przez pracodawcę, będzie uprawniona do dochodzenia od pracodawcy odszkodowania.

Dodatkowo pracodawca może być odpowiedzialny za krzywdę, czyli szkodę niemajątkową osoby zgłaszającej (o odszkodowaniu i zadośćuczynieniu była mowa przy ochronie osoby zgłaszającej). Jednak w tym momencie mowa jest o tym problemie w kontekście sankcji finansowych grożacych podmiotom prawa.

Krzywda dająca podstawę do dochodzenia zadośćuczynienia może zostać spowodowana ujawnieniem np. danych sygnalisty, a następnie naruszeniem jego dobrego imienia na skutek niewłaściwego wdrożenia procedury, która nie przewidywałaby ochrony tożsamości sygnalisty lub brakowałoby w jej treści, a także w trakcie jej stosowania odpowiednich postanowień co do obowiązku zachowania w poufności informacji uzyskanych od sygnalisty.

Mając zatem za podstawę powyższe należy zwrócić uwagę na to, że podmioty prawne same niekiedy nie są w stanie wprowadzić prawidłowo takiej procedury, aby nie ustrzec się od błedów, co może skutkować konsekwencjami finansowymi, a więc warto w takich przypadkach zastosować outsourcing, który dywersyfikuje to zagrożenie ponoszenia konsekwencji finansowych przez podmioty prawa. A dzięki temu podmiot prawa może skoncentrować się na swojej właściwej działalności a nie zajmować wdrażaniem procedur informowania. Odpowiedzialność podmiotów świadczących usługi outsourcingu jest kształtowana przede wszystkim w umowie. Strony mają przy tym dużą swobodę kontraktowania. Swoboda ta jest korzystna dla zamawiającego, gdyż może ograniczyć swoją odpowiedzialność wprowadzając klauzule wyłączających odpowiedzialność lub ograniczających je do określonych kwot. Dzięki temu podmiot prawny, czyli zarówno prywatny jak i publiczny może ograniczyć swoją odpowiedzialność opisaną powyżej na rzecz podmiotu świadczącego usługi outsourcingu.

Autorzy: